حمل و نقل شهری پایدار
در این مقاله سعی داریم درباره حمل و نقل شهری پایدار صحبت کنیم؛
بعد از انقلاب صنعتی و گردش بیشتر سرمایه در شهرهای بزرگ، سیل مهاجرت به این شهرها آغاز شد. اگرچه در ابتدا مهاجرین در حاشیه شهر و به طور غیررسمی زندگی می‌کردند؛ اما در طول زمان و پیشرفت تکنولوژی و تعداد کارخانه‌ها زیادتر شد، برای همین نیاز بود کارگران بیشتری در کارخانه‌ها کار کنند، لذا امکاناتی برای این قشر فراهم آمد از جمله خدمات حمل و نقل شهری که این امکان را برای آنها به وجود می‌آورد تا به موقع در محل کار حاضر شوند.
این جابه‌جایی باعث شد تا مهاجرین شهری به رسمیت شناخته شوند، این رسمی شدن نیاز به مسیر حرکت برای آمد و شد آنها به مراکز دیگر شهر بود پس مسیر حمل و نقل شهری گسترده شد.
این گستردگی و جریان حرکت در همه شهرهای بزرگ صادق بوده است.
حمل و نقل پایدار با گذر زمان مورد توجه متخصصین و جامعه‌شناسان در حوزه شهری و ترافیک گردیده است. در این مقاله شما را با حمل و نقل پایدار آشنا می‌کنیم و از شاخصه‌های حمل و نقل پایدار برایتان می‌گوییم.
حمل و نقل پایدارچیست؟
بعضی از افراد با شنیدن این واژه ذهنشان به سمت استفاده از وسایل فانتزی و وسایل حمل و نقل خاص می‌رود، هرچند مبانی حمل و نقل پایدار استفاده از چنین تجهیزاتی است؛ اما حمل و نقل شهری پایدار به رعایت سه شاخص در فرهنگ ترافیکی شهر ممکن می‌شود.
حمل و نقل پایدار به توسعه زیرساخت‌های شهری، جهت بهره برداری عادلانه مردم شهر از وسایل حمل و نقل عمومی گفته می‌شود به‌شرطی که بتواند شاخص‌های توسعه پایدار را رعایت کند.
شاخص حمل و نقل پایدار
شاخص حمل و نقل پایدار به استانداردسازی فاکتورهای زیر مربوط می‌شود.
- کاهش آلودگی هوا
- کاهش آلودگی صوتی
- کاهش مرگ‌ومیر در حوادث نقلیه
زمانی که حمل و نقل بتواند این سه شاخص را کاهش دهد، می‌توان گفت که حمل و نقل شهری پایدار شکل‌گرفته است.
-
حمل و نقل پایدار و کاهش آلودگی هوا
روزگاری آلودگی هوا تنها در شهری مانند تهران وجود داشت؛ اما امروزه آلودگی هوا در اکثر کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ دیده می‌شود. استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی فرسوده یکی از دلایل آلودگی هوا است. اگرچه در حال حاضر مترو در کلان‌شهرها در حال توسعه است؛ اما نباید فراموش کرد که توسعه مترو هزینه‌زا خواهد بود. امروزه در بسیاری از شهرهای مدرن جهان، توسعه مترو به حداقل رسیده است و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی در رأس امور قرار گرفته است. برای کاهش آلودگی باید به سمتی حرکت کرد که مردم از خودروهای شخصی کمتر استفاده کنند، ضمن این که اتوبوس و تاکسی‌ها خود متهم ردیف اول آلودگی هوا نباشند.
-
حمل و نقل پایدار و آلودگی صوتی
آلودگی صوتی برای بسیاری از افراد مسئله مهمی نیست، در واقع افراد آن‌قدر در معرض آلودگی صوتی بوده‌اند که بسیاری از صداها را نمی‌شنوند.
آلودگی صوتی در یک شهر از سه منبع به وجود می‌آید
- آلودگی صوتی جاده‌ای
- آلودگی صوتی ریلی
- آلودگی صوتی هوایی
خوش‌بختانه تهران هر سه عامل آلودگی صوتی را دارد، زمانی می‌توان از توسعه حمل و نقل پایدار صحبت کرد که آلودگی صوتی به حد مجاز برسد.
آلودگی صوتی در روز ۵۵ دسی‌بل و در شب حدود ۴۵ دسی‌بل است. در اسفند ۹۷ یکی از کارشناسان حوزه حمل و نقل شهری در مصاحبه با ایسنا ضمن مقدار زیاد آلودگی صوتی در شهر تهران به این مطلب اشاره کرد که آلودگی صوتی در شهر تهران در شب بیشتر از روز است. در روز میزان افزایش آلودگی صدا ۱۳ دسی‌بل بیشتر از حد استاندارد است اما آلودگی در شب ۲۱ دسی‌بل بیشتر از حد مجاز است. این میزان آلودگی در ساعات پایانی روز ناشی از دو عامل اساسی است:
- زمان برگشت بیشتر افراد به خانه با وسایل نقلیه که منجر به ترافیک و بوق‌زدن‌های ممتد می‌شود.
- حضور بیشتر ماشین‌های شخصی برای تفریح یا خرید برای منزل در ساعات پایانی روز
وجود این عوامل ازآنجا نشعت می‌گیرد که حمل و نقل شهری هنوز به توسعه پایدار نرسیده است و مردم برای کارهای روزانه خود باید از خودروهای شخصی استفاده کنند.
-
توسعه حمل و نقل شهری پایدار و کاهش مرگ‌ومیر
یکی از مشکلات در کلان‌شهرها مرگ و میر در ترافیک است. بسیار اتفاق می‌افتد که به دلیل ترافیک، آمبولانس به محل حادثه دیر می‌رسد و همین سبب رشد مرگ‌ومیر در کلان‌شهرها می‌شود.
در حمل و نقل پایدار و توسعه‌یافته، مردم تمایل دارند از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند، همین امر سبب کاهش تردد موتورسیکلت و خودروهای شخصی خواهد شد.
نباید فراموش کرد در شهر تهران ۴۸ درصد مرگ‌ومیر تصادفات، راکبین موتورسیکلت هستند. در حال حاضر بیش از چهار میلیون موتورسیکلت در کلان‌شهر تهران تردد روزانه دارد که اگر حمل و نقل پایدار به وجود بیاید، نیاز به حرکت این‌همه موتورسیکلت نخواهد بود.
ارکان حمل و نقل پایدار چیست؟
در کشورهای توسعه‌یافته حمل و نقل پایدار، توانسته است مشکلات روزانه مردم را حل کند. امروزه شهرهای مدرن جهان از حمل و نقل پایدار بهره می‌برند.
بانک جهانی در سال ۱۹۹۶ برای وجود حمل و نقل پایدار سه رکن را معرفی کرد.
- رکن اقتصادی: سرمایه‌گذاری اقتصادی، اولین شرط رسیدن به حمل و نقل پایدار است. حضور شرکت‌های خصوصی در این عرصه یکی از راهکارهای حمل و نقل پایدار است.
در سال‌های گذشته شرکت‌هایی مثل اسنپ، تپسی در این بازار حضور پیدا کرده‌اند؛ شرکت به‌همراه نیز یکی دیگر از شرکت‌های خصوصی است که توانسته با استفاده از تکنولوژی روز، اقدام به جابه‌جایی افراد کند. به‌همراه مد هم‌پیمایی است که امکان سفرهای هم‌زمان را با مینی‌بوس فراهم آورده است.
- رکن زیست‌محیطی: کاهش آلاینده‌ها و آلودگی هوا از جمله ارکان حمل و نقل پایدار است. تردد خودروهای شخصی و اتوبوس‌های قدیمی متهمین بزرگ آلودگی هوا در کلان‌شهرها هستند. استفاده از خودروهای سبز (خودروهای برقی) می‌تواند توسعه پایدار را ایجاد کند.
- رکن اجتماعی: توسعه پایدار حمل و نقل شهری اتفاق نمی‌افتد، مگر آنکه همه افراد به وسایل حمل و نقل عمومی دسترسی داشته باشند. متأسفانه هنوز در کلان‌شهر تهران این اتفاق نیفتاده است و بسیاری از مناطق شهری از امکانات زیربنایی حمل و نقل محروم هستند.
برای حمل و نقل پایدار چه باید کرد؟
طبق اعلام سازمان‌های جهانی ترافیک برای رسیدن به حمل و نقل پایدار تا سال ۲۰۳۰ ده درصد از تردد خودروهای شخصی در سطح کلان‌شهر تهران باید کم شود. رسیدن به این شاخص تنها در یک صورت محقق خواهد شد و آن حضور شرکت‌های حمل و نقل خصوصی همچون به‌همراه است. متأسفانه در سال‌های گذشته کمترین همکاری از سوی سازمان‌های دولتی با شرکت به‌همراه شکل‌گرفته است، در حالی‌که شرکت به‌همراه توانایی آن را دارد، خطوط خود را در سراسر شهر گسترش دهد.
بسیاری از مردم به دلیل شلوغی و نبود صندلی از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده نمی‌کنند حال آنکه با رزرو بلیت شرکت به‌همراه، مسافر می‌تواند بدون دغدغه و به‌راحتی روی صندلی خود بنشیند.
در بسیاری از کشورهای پیشرفته و شهرهای مدرن شرکت‌های مسافربری هر روز تلاش می‌کنند با ارائه خدمات بهتر، سفری امن و راحت را برای مسافر خود امکان‌پذیر سازند.
کلام پایانی:
برای حمل و نقل پایدار باید هر سه شاخصه با یکدیگر اتفاق بیفتد؛ اگر یکی از مؤلفه‌ها وجود نداشته باشد، حمل و نقل پایدار نخواهدبود.
به‌امید روزی که همه به‌همراه شوند تا حمل و نقل پایدار شکل بگیرد.